رژیم های کم کربوهیدرات در سال های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده اند و در میان آن ها، رژیم اتکینز و رژیم کتوژنیک بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفته اند. هر دو این رژیم ها بر کاهش مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی تمرکز دارند تا بدن را وادار به استفاده از چربی به عنوان منبع اصلی انرژی کنند. با این حال، تفاوت های مهمی در ساختار، مراحل، اهداف و میزان انعطاف پذیری این دو رژیم وجود دارد.
در این مقاله به بررسی کامل تفاوت رژیم اتکینز با رژیم کتوژنیک، مزایا، معایب و نحوه عملکرد هر یک می پردازیم.
پیشنهاد مطالعه: بهترین صبحانه برای کاهش وزن
مفهوم کلی رژیم های کم کربوهیدرات
رژیم های کم کربوهیدرات یا Low Carb رژیم هایی هستند که در آن ها مقدار مصرف روزانه کربوهیدرات به شدت کاهش یافته و در عوض چربی و پروتئین افزایش می یابد. هدف اصلی این رژیم ها این است که بدن به جای استفاده از گلوکز حاصل از کربوهیدرات، از چربی به عنوان منبع انرژی استفاده کند.
زمانی که مصرف کربوهیدرات محدود می شود، سطح انسولین کاهش یافته و بدن وارد حالتی به نام کتوزیس می شود. در این حالت، کبد از چربی ها ترکیباتی به نام کتون بادی تولید می کند که منبع انرژی جایگزین برای مغز و عضلات محسوب می شود.
رژیم اتکینز چیست؟
رژیم اتکینز (Atkins Diet) توسط دکتر رابرت اتکینز در دهه ۱۹۷۰ معرفی شد. این رژیم بر پایه کاهش مصرف کربوهیدرات و مصرف بیشتر پروتئین و چربی بنا شده است. رژیم اتکینز شامل چند مرحله تدریجی است که از محدودیت شدید کربوهیدرات آغاز می شود و به مرور مصرف آن افزایش می یابد. هدف این رژیم این است که فرد بدون احساس گرسنگی، چربی سوزی را افزایش دهد و وزن خود را کاهش دهد.
بهترين روغن برای سالاد کدام است؟ معرفی سالم ترين و مفيد ترين روغن های سالاد
مراحل رژیم اتکینز
- مرحله القا: در این مرحله مصرف کربوهیدرات به حدود ۲۰ گرم در روز محدود می شود تا بدن وارد حالت کتوز شود. این مرحله حدود دو هفته طول می کشد.
- مرحله تعادل: در این مرحله مقدار کمی از کربوهیدرات های سالم مانند سبزیجات و مغزها به رژیم اضافه می شود.
- مرحله پیش از نگهداری: فرد زمانی که به وزن ایده آل نزدیک می شود، میزان کربوهیدرات را به تدریج افزایش می دهد تا بدن به تعادل برسد.
- مرحله نگهداری وزن: در این مرحله، فرد یاد می گیرد که چه مقدار کربوهیدرات می تواند مصرف کند بدون اینکه افزایش وزن پیدا کند.
رژیم کتوژنیک چیست؟
رژیم کتوژنیک (Ketogenic Diet) نوعی رژیم بسیار کم کربوهیدرات و پرچرب است که بدن را به طور کامل وارد وضعیت کتوز می کند. در رژیم کتو، نسبت درشت مغذی ها به صورت میانگین ۷۰ تا ۷۵ درصد چربی، ۲۰ درصد پروتئین و تنها ۵ درصد کربوهیدرات است. هدف این رژیم کاهش وزن سریع، افزایش تمرکز ذهنی و بهبود عملکرد متابولیسم بدن است.
بر خلاف رژیم اتکینز، در رژیم کتو مقدار کربوهیدرات همیشه پایین باقی می ماند و هیچ مرحله ای برای افزایش تدریجی آن وجود ندارد. در واقع، فرد باید به طور مداوم در وضعیت کتوز باقی بماند تا از فواید این رژیم بهره ببرد.
تفاوت اصلی بین رژیم اتکینز و رژیم کتوژنیک
اگرچه هر دو رژیم بر اساس کاهش کربوهیدرات طراحی شده اند، اما تفاوت های مهمی میان آن ها وجود دارد:
- میزان کربوهیدرات: در رژیم کتو مصرف کربوهیدرات بسیار پایین و ثابت است (۵ تا ۱۰ درصد کل کالری روزانه)، در حالی که در رژیم اتکینز پس از مرحله اول به تدریج افزایش می یابد.
- میزان پروتئین: رژیم اتکینز معمولاً پروتئین بیشتری نسبت به رژیم کتو دارد. مصرف زیاد پروتئین ممکن است مانع ورود به کتوز کامل شود.
- هدف نهایی: هدف رژیم کتو معمولاً درمانی است (مانند کنترل صرع، دیابت نوع دو یا بهبود تمرکز ذهنی)، در حالی که رژیم اتکینز بیشتر برای کاهش وزن طراحی شده است.
- انعطاف پذیری: رژیم اتکینز انعطاف پذیرتر است و اجازه مصرف مجدد برخی کربوهیدرات های سالم را می دهد، اما رژیم کتو بسیار محدود کننده تر است.
مزایای رژیم اتکینز
- کاهش سریع وزن در مراحل ابتدایی
- افزایش احساس سیری و کاهش اشتها
- امکان بازگشت تدریجی کربوهیدرات به رژیم غذایی
- کاهش سطح قند خون و بهبود حساسیت به انسولین
مزایای رژیم کتوژنیک
- کاهش چشمگیر وزن به دلیل سوختن چربی به عنوان منبع انرژی
- بهبود تمرکز و عملکرد ذهنی
- افزایش انرژی و کاهش نوسانات خلقی
- کنترل قند خون و کاهش خطر دیابت نوع دو
- کمک به درمان برخی اختلالات عصبی مانند صرع و آلزایمر
معایب و عوارض احتمالی هر رژیم
هر دو رژیم در صورت عدم رعایت صحیح ممکن است با عوارضی همراه باشند. در رژیم کتو، برخی افراد دچار کتو فلو یا آنفولانزای کتویی می شوند که شامل علائمی مانند خستگی، سردرد، تهوع و تحریک پذیری است. در رژیم اتکینز، مصرف زیاد چربی های حیوانی ممکن است سطح کلسترول را افزایش دهد. همچنین هر دو رژیم ممکن است باعث یبوست یا کمبود مواد مغذی شوند اگر مصرف فیبر و سبزیجات کافی نباشد.
برای چه افرادی رژیم کتو مناسب است؟
رژیم کتو برای افرادی مناسب است که به دنبال کاهش وزن سریع، بهبود عملکرد مغزی، یا کنترل بیماری هایی مانند صرع و دیابت نوع دو هستند. این رژیم همچنین می تواند برای افرادی که به دنبال کاهش التهاب و تنظیم قند خون هستند مفید باشد. با این حال، رعایت دقیق نسبت چربی، پروتئین و کربوهیدرات در این رژیم بسیار مهم است و نیاز به نظارت متخصص تغذیه دارد.
برای چه افرادی رژیم اتکینز مناسب است؟
رژیم اتکینز گزینه خوبی برای افرادی است که می خواهند وزن خود را کاهش دهند اما در عین حال از انعطاف پذیری بیشتری در انتخاب مواد غذایی برخوردار باشند. این رژیم برای کسانی که می خواهند سبک تغذیه سالم تر و کنترل شده تری در بلندمدت داشته باشند نیز مناسب است. به دلیل وجود مراحل تدریجی، بسیاری از افراد راحت تر می توانند آن را در سبک زندگی خود حفظ کنند.
شباهت های رژیم اتکینز و کتوژنیک
- هر دو رژیم باعث کاهش سریع وزن می شوند.
- هر دو بر محدود کردن مصرف قند و کربوهیدرات تاکید دارند.
- هر دو موجب بهبود عملکرد انسولین و کاهش گرسنگی می شوند.
- در هر دو، چربی منبع اصلی انرژی بدن است.
هر دو رژیم اتکینز و کتوژنیک روش هایی موثر برای کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک هستند. تفاوت اصلی آن ها در میزان مصرف کربوهیدرات، پروتئین و هدف کلی رژیم است. رژیم کتو محدودتر و درمان محور است، در حالی که رژیم اتکینز انعطاف پذیرتر و بیشتر برای مدیریت وزن طراحی شده است.
انتخاب بین این دو رژیم باید بر اساس وضعیت سلامت، اهداف فردی و مشاوره با متخصص تغذیه انجام شود تا نتیجه ای ایمن و پایدار حاصل گردد.
دکتر افشین حبیب زاده، متخصص داخلی و رژیم درمانی در اردبیل، با رویکرد علمی و تخصصی در زمینه تشخیص و درمان بیماری های داخلی، تنظیم رژیم های غذایی درمانی و کنترل وزن فعالیت دارد. ایشان با ارائه برنامه های تغذیه ای شخصی سازی شده، به بهبود سلامت عمومی، پیشگیری از بیماری ها و اصلاح سبک زندگی بیماران کمک می کند. جلسات مشاوره دکتر حبیب زاده بر پایه بررسی دقیق وضعیت بدنی، آزمایشات و نیازهای تغذیه ای هر فرد انجام می شود.
فرم دریافت رژیم آنلاین از سایت رژیم تندرستی
مشاوره رژیم درمانی: ۰۹۳۸۱۰۵۹۶۳۹
رژیم تندرستی و خدمات رژیم درمانی
بدون دیدگاه